بررسی فواید بی‌نظیر بخشش در قرآن و راهکارهای آن

در این مقاله می‌خواهیم تا درخصوص مسئله‌ی مهمی به نام بخشش و گذشت صحبت کنیم. اینکه بدانیم چگونه راحت ببخشیم و بگذریم و اصلا این بخشش و گذشت چه سودی در زندگی ما دارد؟

پس تا انتها با ما همراه باشید.

۞۞۞

پیامبر اکرم(ص):

هر کس عفو و گذشت داشته باشد خدا نیز از او گذشت خواهد نمود.

شهاب‌الاخبار، ص ١٤٣

۞۞۞

صورت مسأله

ممکن است شخصی در حق ما بدی کند و یا به ما ضربه‌ای بزند که به ظاهر در روند زندگی ما تاثیرگذار بوده باشد. در موارد بسیاری، به مزایا و آثار مثبت بخشش و عفو اشاره شده است. گاهی در یک حدیث، گاهی در آیاتی از قرآن، گاهی در یک کتاب و حتی در یک سخنرانی می‌بینیم که بارها از گذشت و بخشش و عفو صحبت شده است.
چیزی که ممکن است در ذهن ما پدید آید، این واکنش است که چگونه شخصی را که به من بدی کرده، ببخشم!؟ آن فرد لیاقت بخشش را ندارد و من هم علاقه‌ای به بخشش او ندارم. آیا این بی‌‌عدالتی نیست که آن شخص که بدی کرده، بخشیده شود؟!

در باب گذشت و بخشش

زمانی که شخصی نسبت به ما بدی انجام می‌دهد و در حق ما اشتباهی مرتکب می‌شود، دلیلش روشن است و آن این است که آن شخص، خود نیز کمبودهایی داشته و بخاطر وجود این کمبودهای درونی خودش بوده است که در حق ما خطایی مرتکب شده است. زمانی که شخصی در حقمان بدی می‌کند، در واقع این شخص به خودش بدی و خیانت کرده؛ چرا که هر فرکانسی به دنیای اطراف ارسال کنیم، از همان جنس دریافت خواهیم کرد.
زمانی که ما آن شخص و اشتباه مرتکب شده توسط او را ببخشیم، این روح خودمان است که آزاد و رها می‌شود. کاملا درست است که ما می‌توانیم شخص را نبخشیم، می‌توانیم تا همیشه این کینه و نفرت را نسبت به او ادامه دهیم، اما این نفرت و این احساس بدی که در وجود خود ماست، سبب می‌شود تا ما به مسیری بدتر برویم. زمانی که ما شخص را نمی‌بخشیم، همواره احساسی بد ما را فرا گرفته و باید بپذیریم که همین احساس بد، لحظه به لحظه ما را به سمت اتفاقات بد سوق می‌دهد.
اگر بتوانیم به این باور برسیم، که ما، خودمان تمام اتفاقات و شرایط را برای خود رقم می‌زنیم و ایمان داشته باشیم که هیچ عامل بیرونی، نمی‌تواند شرایط و مسیر زندگی ما را عوض کند، می‌فهمیم که حتی همان بدی را که در حقمان شده، می‌توانیم به نفع خود از آن استفاده کنیم.
هیچ شخصی نمی‌تواند به ما آسیب برساند و هر مشکل، برگرفته از افکار خودمان است. زمانی که انگشتمان را به سمت کسی گرفته و وی را مقصر اتفاقات بد زندگیمان می‌دانیم، چهار انگشت دیگر به درستی خودمان را نشانه گرفته‌اند.
می‌توانیم از این اتفاق و رویداد، درس گرفته و به این پی ببریم که “إِنَّ مَعَ العُسرِ يُسرًا”، یعنی “همانا در هر سختی، آسانی است”. اگر مشکلی در مسیرمان قرار دارد، کلید رفع مشکل در دل همان مشکل و اتفاق به ظاهر بد است. پس بخشش فرد مورد نظر، تنها به ما کمک می‌کند و نه هیچکس دیگر.
اما فرد خطاکار چه؟ فردی که به ما بدی کرده است، فقط و فقط به خودش ضرر رسانده است. آن شخص فرکانسی بد به جهان ارسال می‌کند و جهان خواه ناخواه، او را به شرایط بدتری سوق می‌دهد، مگر اینکه او بخواهد در خود تغییری ایجاد کند و استغفار کند و مسیر بهتری را برای زندگی خودش انتخاب کند.

گذشت و بخشش از منظر قرآن و روایات

یکی از موضوعاتی که همواره در قرآن و روایات بر آن تأکید شده، موضوع عفو و گذشت است، موضوع عفو از موضوعات گسترده‌ی روایی و قرآنی ماست. یکی از صفات خدا، «غفور» و «ستار» است که در مفاتیح‌الجنان نیز در بخشی از دعا داریم:

به همین منظور است که مکرر در آیات قرآن، سخن از عفو و غفران و بخشش آمده است. به عنوان مثال خداوند در قرآن می‌فرماید:

سوره مبارکه الزمر، آیه 53:

ما وابسته به خداوندی رحمان و رحیم و غفور هستیم. خداوندی که بخشنده‌ترین است. ما نیز می‌توانیم در حد خود، ببخشیم تا بخشش بزرگ و بی نهایت خداوند، شامل حال ما نیز گردد.

احادیث زیادی نیز در خصوص عفو و گذشت از پیامبر(ص) و ائمه (ع) نقل شده است که تعدادی از این احادیث و روایات را اینجا نقل می‌کنیم تا بهتر با اهمیت عفو و گذشت آشنا شویم:

پیامبر اکرم صل الله علیه و آله:

حضرت علی علیه السلام:

امام جعفر صادق علیه السلام:

روایاتی که در بالا بیان شد، تنها بخش کوچکی از روایات موجود در این زمینه است که به خوبی گواه از اهمیت و جایگاه عفو و گذشت در زندگی هر یک از ما دارد.

فواید و مزایای بخشش و گذشت 

1. با تامل در آیات قرآن، آیاتی همچون “126 سوره مبارکه نحل”،”134 سوره مبارکه آل‌عمران”،”237 سوره مبارکه بقره” و غیره می‌توان دریافت که بخشیدن نشان و نوید از رسیدن به مقام صابران، محسنین، متقین و غیره را به همراه دارد.

آیه ۲۳۷ بقره

آیه ۱۳۴ آل عمران

آیه ۱۲۶ نحل

2. عفو و گذشت از دیگران، موجب برکت و خیر در زندگی می‌شود.

3. شاید برای شما جالب باشد که بدانید بخشش و عفو و گذشت، تاثیر مثبتی روی سلامتی و تقویت سیستم بدن ما نیز دارد. آثاری مثبت در:

• فشار خون
• کاهش دردهای مزمن
• کاهش استرس
• ضربان قلب پایین و آرامش آن
• علائم افسردگی کمتر
• دشمنی و علائم اضطراب کمتر
• …

آموزش پیشنهادی

دوره فرکانس جذب سلامتی

چرا باید روی فرکانس‌های سلامتی‌مان کار کنیم؟بدون شک سلامتی یکی از بزرگ‌ترین نعمت‌های الهی‌ است.…

مشاهده آموزش

4. این گذشت و بخشش، بهبود در روابط اجتماعی را نیز به دنبال خواهد داشت.

و بسیاری از مواردی که می‌تواند در این لیست قرار بگیرد. این مزایا و آثار مثبت گذشت و بخشش، به خوبی به ما می‌فهماند که ما با بخشیدن و گذشتن از دیگران، چقدر نسبت به خودمان لطف کرده و برای خودمان بهترین‌ها را به ارمغان آورده‌ایم.

حال که به خوبی متوجه این موضوع شدیم که عفو و گذشت و بخشش فواید بسیاری را وارد زندگی خودمان می‌‌کند و درواقع با اینکار فقط به خودمان محبت می‌کنیم، می‌خواهیم بدانیم که چگونه می‌توانیم به راحتی یک شخص را ببخشیم.

همیشه، زمانی که با یک بدی از شخصی دیگر مواجه شدیم، به جستجو بپردازیم. جستجوی اینکه این مشکل، معضل و یا ناراحتی که توسط شخصی برای ما ایجاد شده، چه موهبتی برای ما داشته است؟.
برای درک بهتر، مثلا، این ناراحتی و رنجش‌ خاطر، باعث شده است ما در روابط خود با دیگر افراد دقت بیشتری را به خرج دهیم. یا اینکه ما پس از تحمل این ناراحتی، قویتر شده و توانایی حل مسائل در ما قوی‌تر از پیش شده باشد.
حال و در این لحظه و پس از شناسایی موهبت‌ها، عمیقاََ به این باور برسیم که این دستی از دستان خداوند بوده که وارد زندگی ما شده تا کاری را انجام بدهد که خودمان جذب کننده‌ی آن بوده‌ایم. پس باید بفهمیم که او تنها یک وسیله بوده است که برای انجام ماموریتش وارد زندگی ما شده است.

دیگر نکته این است که همیشه به خود یادآوری کنیم که قانون اصلی چیست. قانون همیشه به ما می‌گوید که نتیجه‌‎ی احساس خوب، اتفاقات خوب بوده و نتیجه‌ی احساسات بد، اتفاقات بد است. پس باید هر چه زودتر با گذشت و بخشش، احساس نفرت را از خود دور کرده و احساسمان را خوب کنیم.

یکی دیگر از کارها که می‌تواند کمکی شایان در این زمینه باشد، این است که یادمان باشد، ما نیز ممکن است زمانی خواسته و یا ناخواسته، با حرف و یا عملی نادرست، به اطرافیان خود آسیب برسانیم، دلشان را بشکنیم و یا برای آن‌ها مشکل ایجاد کنیم. این را به یاد بیاوریم که در آن زمان ما نیز احتیاج داشته و داریم تا بخشیده شویم. پس اکنون نوبت ما رسیده است تا بزرگ فکر کنیم و ببخشیم تا حال خود و دنیا را بهتر و بهتر کنیم.
کسی وجود دارد که تا به حال در زندگی خود هیچگونه اشتباهی مرتکب نشده باشد و یا بتواند تضمین دهد که در آینده نیز مرتکب اشتباهی نمی‌شوم؟ پاسخ مسلما خیر است.
هر شخصی در زندگی خود دچار اشتباه شده، درست مانند ما. با این تفاسیر می‌توانیم به روشنی و آسانی، خودمان را توجیه کنیم و آن فرد را کاملا ببخشیم.

زمانی که به این باور برسیم که هیچ شخصی توانایی تاثیر منفی در زندگی ما را ندارد و این خود ما بوده‌ایم که با باورهای خود آن شخص را به زندگی جذب کرده‌ایم، یا واضح‌تر بگوییم، در واقع دلیل کار و مشکلی که برای ما رخ داده، خودمان بوده‌‌ایم، دیگر از شخص مخاطب، ناراحت و دلخور نبوده و بخشش و گذشت از او کاری آسان خواهد بود.
با بخشش دیگران و کار کردن روی باورهای خودمان، می‌توانیم افراد و موقعیت‌هایی را در زندگی تجربه کنیم که به ما حسی خوب را تزریق می‌کنند. این بخشش ما را وارد فرکانس‌های مثبت کرده و اتفاقات خوب را برای ما به وجود می‌آورد.

برای درک چگونگی ساخت این باورها، می‌توانید مقاله‌ی “چگونه باورهای منحصر به فرد بسازیم؟” را مشاهده کنید.

چگونه باورهای منحصر به فرد بسازیم؟