در طی این مقاله، سعی داریم تا با بررسی مقالات و منابع متعدد، به این سوال که “چگونه می‌توانیم ذهن خود را کنترل کرده و همیشه ذهنیتی مثبت و روحیه‌ای شاد داشته باشیم؟” پاسخ دهیم.
پس تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.
ذهن
ذهن مجموعه‌ای است که مواردی همچون هوشیاری، تصورات، ادراک، تفکر، قضاوت و زبان و حافظه را در بر می‌گیرد و از آن به عنوان وجود توانایی هوشیار بودن یاد می‌شود. ذهن ما قدرت‌هایی همچون قدرت تصور، تشخیص و قدردانی را در بر گرفته و احساسات و عواطف ما را نیز پردازش می‌کند که این کار، عملکرد و رفتار ما را تبیین می‌کند.
ذهن موجودات را قادر می سازد تا به آگاهی درونی برسند، به خصوص در محیط پیرامونشان برای دریافت و پاسخ به محرک‌‌های عامل و برخوداری از هوشیاری که شامل تفکر و احساسات می‌شود.
تفاوت مغز و ذهن
مغز را اگر مشابه یک اتومبیل در نظر بگیریم، رانندگی بر عهده ذهن ما خواهد بود. شاید به اشتباه فکر کنیم که مغز در بدنمان کنترل فعالیت‌ها را بر عهده دارد اما این تصوری نادرست بوده و این ذهن است که همه چیز را در کنترل خود دارد. باید بدانیم که این ذهن است که فرمانروای بدن ما بوده و اوست که می‌تواند همه چیز را در مقابل ما مرئی کرده و به آن‌ها وجود خارجی ببخشد. افکار ما نیز کاملا از ذهنمان سرچشمه می‌گیرند.
در باب قدرت ذهن
قدرتی که ذهن دارد، فراتر از آن چیزی است که ما در تصور خود آن را درک کرده‌ایم. این قدرت به گونه‌ای است که محال است ما چیزی را از صمیم قلب بخواهیم و باورهای مربوط به آن را آگاهانه بسازیم و به آن نرسیم.
زمانی که ما از صمیم قلب بخواهیم به چیزی دست یابیم، کائنات این انرژی را از ما دریافت می‌کنند و این ذهن است که دارای انرژی بوده و با کائنات و جهان هستی در تعامل و ارتباط است.
اگر مدام اتفاقات منفی را در ذهن بپرورانیم، بدون شک اتفاقات منفی را تجربه خواهیم کرد. از سوی دیگر اگر در خصوص اتفاقات مثبت تفکر و توجه کنیم، اتفاقات مثبت و خوب اطراف ما را فرا خواهد گرفت.
پس هرگز نباید این قدرت ذهن را دست کم گرفت.
داشتن یک ذهن مثبت‌اندیش و قابل کنترل در دنیای امروز، برای هر کس بسیار لازم و ضروری بوده و به ما کمک می‌کند تا زندگی را بهتر و بهتر پیش ببریم.
زمانی که ما به این موضوع دست یابیم که احساس خوب، به وجود آورنده‌ی اتفاقات خوب است، ناخودآگاه در تلاش خواهیم بود تا احساسمان را خوب نگه داریم.
اکثر ما، قانون را می‌دانیم، اما با این وجود، یادمان می‌رود و فراموش می‌کنیم که باید ذهنمان را کنترل کنیم. به همین دلیل در اکثر مواقع بسیاری از ما به دنبال راهی هستیم تا بتوانیم ذهنمان را کنترل کنیم.
کنترل ذهن نیز به مانند بسیاری از مهارت‌ها، روندی تکاملی دارد. این را باید بدانیم که از روز اول ماهر نیستیم و قرار است کم کم بهتر شویم. پس نباید انتظارات بی‌جا و عجیب از خودمان داشته باشیم و این انتظار بی‌جا و عجیب منجر به دل‌سردی شود. در ابتدا باید بسیار تلاش و کوشش به خرج دهیم تا بر مسائل مثبت اطرافمان متمرکز بمانیم، اما با تمرین و تمرکز و تکرار و پیمودن مسیر تکاملی، آهسته آهسته این تمرکز بر مسائل مثبت، به رفتار و عادت غالب ما تبدیل می‌شود.
کنترل ذهن چه فوایدی دارد
شاید مهمترین اثر مثبت کنترل ذهن، بازدهی حداکثری آن باشد. اما علاوه بر این مورد، فواید دیگری نیز در این فرآیند نصیبمان می‌شود. فوایدی همچون:
1- بازدهی حداکثری ذهن
2- هموار شدن مسیر موفقیت
3- افزایش تمرکز و یادگیری
4- افزایش خودآگاهی
5- افزایش آرامش و …
تلاش برای کنترل ذهن و ظهور حس خوب
در این بخش سعی داریم تا برخی از تکنیکهای اساسی و مهم در ایجاد حس خوب در وجودمان را بررسی کنیم و با تکرار و تمرین این تکنیک‌ها، به حال خوب و کنترل ذهن برسیم.
1- خودشناسی:
اولین و مهمترین قدم در باب کنترل ذهن، خودشناسی و شناخت ذهنمان است. اگر ما قصد داشته باشیم به شخصی نزدیک شویم، برای اینکه با او ارتباط خوبی برقرار کنیم، پیش از هر چیز، لازم است تا با ویژگی‌های شخصیتی آن فرد آشنا شویم.
ذهن نیز به همین شکل است. زمانی که قصد داشته باشیم ذهنمان را تحت تعلیم قرار دهیم، باید آن را بشناسیم و به او نزدیک شویم و سپس با این تعالیم، به آن شادی و احساس خوبی که مد نظر داریم دست یابیم.
ذهن در واقع همان افکار، احساسات، تخیلات، ادراک و آرزوهای ما هستند که خود از دو بخش خودآگاه و ناخودآگاه تشکیل شده‌اند.
- بخش خودآگاه: اعمال ارادی ما تحت کنترل این قسمت هستند. کارهایی همچون مطالعه کردن، غذا خوردن، تماشای فیلم و … .
- بخش ناخودآگاه: کارهای غیرارادی ما در این قسمت شکل می‌گیرند. بخش ناخودآگاه ما که افکاری همچون غم و شادی در آن شکل می‌گیرد، دارای قدرت بسیاری است. ما برای اینکه بتوانیم در مسیر رسیدن به اهدافمان گام برداریم، باید بر این قدرت مسلط باشیم. از آن منطقه که به منطقه امن ذهنی معروف است نیز خارج شویم. باید بتوانیم این افکار را کنترل کنیم چرا که زندگی ما همان‌گونه پیش خواهد رفت که افکارمان پیش می‌روند.
2- استراحت ذهنی:
باید از اخبار، رسانه‌ها و دنیای دیجیتال دوری کنیم. هجوم همین اخبار و اطلاعات، خصوصاََ اخبار منفی، می‌تواند سردرگمی و تشویش را در ذهنمان ایجاد کند.
اینکه از اخبار منفی و هجوم آن به ذهنمان جلوگیری کنیم، نوعی احترام به خودمان نیز است. باید برای خود اهمیت قائل شده و زمانی را برای آرامش خودمان تدارک ببینیم. فایل ویدئویی دکتر محمدزاده در مورد ”چگونه وردی‌های ذهنمون رو کنترل کنیم” را حتما مشاهده کنید.
انجام تفریحات مورد علاقه، موسیقی، خرید و … می‌تواند برای استراحت ذهن خوب باشد و منجر به بهبود حال روحی ما گردد. همچنین استراحت ذهن منجر به بازیابی انرژی از دست رفته می‌شود.
3- زندگی در لحظه:
باید گذشته و آینده را رها کرد. گاهی لازم است در حال زندگی کنیم و به آن‌چه در جریان است توجه کنیم. از چیزی که هستیم و چیزی که اکنون برای به دست آوردنش تلاش می‌کنیم لذت ببریم.
4- مثبت‌نگری:
خوشبینی به شکل شگفت‌انگیز و محسوسی انرژی ما را افزایش می‌دهد. نسبت به توانایی‌هایی که داریم، نسبت به قدرتمان در انجام وظایف و یا به ثمر رسیدن اهداف، مثبت‌نگری را در پیش بگیریم. ذهنمان را از هر تفکر منفی خالی کنیم تا بتوانیم کارایی ذهنمان را افزایش دهیم.
5- سپاس‌گزاری:
در شرایط دشوار و حساس، تلاش کنیم تا مواردی را یافته و به خاطر وجود آن‌ها خدا را شاکر باشیم. شاید در ابتدا این کار دشوار و سخت به نظر برسد، ولی بسیار به ایجاد احساس خوب و کنترل ذهن کمک می‌کند.
با این کار ما در کنترل ذهنمان یک قدم مثبت برداشته و آن را به دیدن نعمت‌های خوب عادت می‌دهیم. زمانی که در تضادها حضور داریم، بسیار دشوار است که ذهن را کنترل کنیم و توجهمان را به نکات مثبت جلب کنیم اما اگر بتوانیم این‌کار را انجام دهیم، پاداش بسیار خوبی در انتظار ما است.
6- پرسیدن:
تکنیک بعدی که بسیار کمک کننده و مفید است، پرسیدن است. پرسیدن این سوال از خود که چگونه به این قضیه و شرایط نگاه کنیم که احساسمان بهتر و بهتر شود؟ یا این سوال که آیا این مشکلی که الان بوجود آمده، آیا ۶ ماه دیگه برای من مهم است؟ سپس شروع به صحبت در خصوص پاسخ‌‌هایی که به این سوالات داده‌ایم می‌کنیم و کم کم به احساس خوب دست می‌یابیم.
7- صحبت با خدا:
یکی از تکنیکهای بسیار خوب و مناسب در جهت کنترل ذهن، همین صحبت با خداست. به نظر می‌رسد این تکنیک یکی از موثرترین روش‌ها باشد. چرا که این کار جلوی نجواهای درونی را می‌گیرد و هم اینکه رابطه‌ای قشنگتر بین ما و خدا می‌سازد. این کار رابطه‌ی ما با خداوند را یک رابطه دوستانه کرده و می‌تواند زمینه‌ساز دریافت الهامات شود.
8- صحبت با خود:
کار دیگری که می‌توانیم انجام دهیم این است که با خودمان صحبت کنیم. مخصوصاََ در مقابل آینه. با این کار باید هر لحظه کانون توجه را به زیبایی‌ها، فراوانی‌ها، نکات مثبت و داشته‌های خود اعم از سلامتی، عشق، شادی، آرامش، ثروت‌‌های مادی و معنوی معطوف کنیم. تمرین آینه علاوه بر اینکه عزت نفس و باور لیاقت را افزایش می‌دهد باعث ارسال فرکانس زیبای شکرگزاری می‌شود و بسیار حالمان را خوب می‌کند.
9- پاسخ به ذهن:
پاسخ به ذهن تا حدی مشابه با صحبت با خود است، اما در اینجا می‌خواهیم کلام ذهن را قطع کنیم. گاهی اوقات پیش می‌آید که شخصی در مقابل ما در حین عصبانیت حرف‌هایی میزند و صبر ما را لبریز می‌کند و ناگهان در میان صحبت او جمله‌ای را می‌گوییم تا او را از ادامه‌ی صحبت زشت و زننده‌اش باز داریم. در مقابله با ذهن نیز همین کار را انجام می‌دهیم.
زمانی که ذهنمان حالش خوب نبود و نجوایی منفی در خود پرورش می‌داد و بیان می‌کرد، در لحظه با یک نکته مثبت به او پاسخ دهیم تا سکوت کند. مثلا ممکن است نجوایی منفی در ذهن بگوید که ما لایق داشتن ثروت زیاد نیستیم. خب این نجوا و حرف او بسیار بد است، در لحظه به میان نجوای او برویم و قاطعانه به او پاسخ دهیم که ما لایق ثروت زیاد و بهترین‌ها در زندگی هستیم.
این نیز می‌تواند یکی از راه‌های کنترل ذهن سرکشمان باشد. این کار باعث می‌شود تا نجواهای منفی و ترمزهای ما، کم کم در نطفه خفه شوند.
این کار نه تنها در مقابل نجواهای ذهن، بلکه در مقابل نجواهای شیطانی نیز می‌تواند موثر واقع شود. مثلا هنگامی که شخصی با ما برخورد نامناسبی دارد، قطعا شیطان نیز نجوایی می‌کند که “او حق ندارد این کار را بکند، من میدانم با او چه کنم” و با نجواهای نادرست و منفی ما را به سمت کینه و احساس بد هدایت می‌کند. اما این ما هستیم که نباید اجازه دهیم این نجواها در ما نفوذ کند و در همان لحظه پاسخی مثبت در مقابل این نجواهای منفی را بدهیم. مثلا با خود بگوییم “آن فرد به شخصیت خود توهین کرده و نتیجه اعمال نادرست خود را خواهد گرفت” و اینکه “فکر او برای من اهمیتی ندارد، من برای او بهترین‌ها و هدایت را از خداوند طلب می‌کنم. من بسیار رشد کرده‌ام، این برخوردهای نادرست درون نجوای شیطانی شایسته من نیست و او را می‌بخشم.”
10- تداوم در تمرین:
شرط اساسی رسیدن به موفقیت تمرین و مداومت در تکرار آن است. باید باور داشته باشیم که موفقیت یک شبه به دست نمی‌آید، اما دست نیافتنی هم نخواهد بود.
با تمرین و تکرار مداوم تمرینات، می‌توانیم توانایی خودمان را در کنترل ذهنمان ارتقا دهیم و به زودی به تونایی‌های بی‌نظیری دست پیدا کنیم.
۱۱- مدیتیشن
مدیتیشن یکی از عالیترین و بهترین روش‌های کنترل ذهن است که در صورت مداومت و انجام روزانه‌ی مدیتیشن، حضور در لحظه‌ی حال را تجربه خواهیم کرد.
حال که تکنیکهای مختلف کنترل ذهن را یاد گرفتیم باید آگاهانه تلاش کنیم و برای پیشرفت خودمان بصورت منظم و روزانه وقت بگذاریم تا زندگی عالی و فوق‌العاده‌ای را در همه‌ی جنبه‌‌ها برای خودمان ایجاد کنیم و بهشت را در این دنیا و آخرت تجربه کنیم.
